قەڵادزێ ناوچەیەکی سروشتی و مێژووییی گرنگە لە پارێزگای سلێمانی لە هەرێمی کوردستان. ئەم ناوچەیە بە دارستانە فراوانەکەی، شوێنە شاخاوییەکەی و کەشوهەوای فێنکی ناسراوە و بە یەکێک لە گەشترین سەیرانگە سروشتییەکانی هەرێمی کوردستان دادەنرێت. قەڵادزێ پێکهاتووە لە چەندین گوند و ژینگەی سروشتی، کە زۆربەیان لە ناو دارستانەکان دانیشتوون و بەرهەمی کشتوکاڵ و ئاژەڵدارییان بەناوبانگە. لە ڕووی مێژووییەوە، قەڵادزێ شوێنی چەندین ڕووداوی گرنگی مێژوویی بووە و پێکهاتووە لە چەندین شوێنی کۆن و ئەثری. ناوچەکە هاوڵاتیانی بە کوردی سۆرانین و بە زمانی کوردی (شێوەزاری سۆرانی) قسە دەکەن. سروشت و کەشوهەوای خاوێن و سەوزایی زۆری قەڵادزێ وایکردووە ببێتە ئامانجی گەشتیاران و ئەو کەسانەی کە حەز بە سەیران و پشوودان لە ژینگەیەکی سروشتی جوان دەکەن. هەروەها، قەڵادزێ بەهۆی شوێنە شاخاوییەکەیەوە، لە زستاندا بۆ چەندین سەرنجڕاکێشی وەک بەفربازی و گەشتکردن لە ناو دارستانە سەرچەقەکاندا خاوەنی ناسناوە. لەم ناوچەیەدا چەندین ڕووبار و سەرچاوەی ئاو هەیە کە زیباییەکی تایبەتی پێ دەبەخشن. بە گشتی، قەڵادزێ نموونەیەکی باشە لە نەبڕاوبوونی سروشت و کولتوری کوردی لە هەرێمی کوردستان.

دەربەندی پشدەر یەکێکە لە دەربەندە ستراتیژییە گرنگەکانی باشووری کوردستان کە لە ناوچەی پشدەری پارێزگای سلێمانی هەڵکەوتووە. ئەم دەربەندە بەهۆی شوێنی جوگرافییەوە هەم لە بواری سەربازی و هەم لە ڕێگای بازرگانی مێژوودا ڕۆڵێکی گرنگی بینیوە. دەربەندی پشدەر بەستراوەتەوە بە زێی بچووک و چیاکانی دەوروبەری، وەک کێوەڕەش و ئاسۆس، کە سنورێکی سروشتی دروست دەکەن و ناوچەکە دەکەن بە شوێنێکی بەهێز و پاراستوو. ناوی پشدەر: لە ڕەچەڵەکی ناوەوە تا واتاکانی وەک لە بەرگی پێشوودا باسکرا، ناوی پشدەر چەندین ڕەواکردنەوەی جیاوازی هەیە: 1. پشت + دەر: واتە پشتی دەربەند، کە ئاماژەیە بۆ شوێنی جوگرافی ناوچەکە و پەیوەندی بە زێی بچووک و دەربەندە ستراتیژییەکەیەوە. 2. وشەی "دەر": لەوانەیە لە زمانی تورکی (دەرە = دەربەند) وەرگیرابێت، کە ئەمەش ڕەنگدانەوەی کاریگەری زمانی و مێژوویی ناوچەکەیە. 3. بشتیر: گوندێکی کۆن بووە کە ناوەکەی گۆڕاوە بۆ پشدەر، و بەواتای پشتی دەربەند یان پشت + دەر دێت. 4. شیدەر: لە زمانی پەهلەویدا (شیدەر = ڕۆشنایی)، کە ڕەنگە پەیوەندی بە ناوێکی کۆن یان ڕەوشتی ناوچەکەوە هەبێت. گرنگی مێژوویی و ئەمڕۆی دەربەندی پشدەر دەربەندی پشدەر لە مێژووی کوردستاندا ڕۆڵێکی دیاری هەیە، بەتایبەتی لە شەڕەکانی نێوان هێزە کوردییەکان و دەوڵەتی ناوەندی عێراق. لە ساڵانی پێشوودا، ئەم دەربەندە سنورێکی سروشتی بووە بۆ پاراستنی ناوچەکە، هەروەها ڕێگایەکی گرنگی بازرگانی بووە بۆ گواستنەوەی کاڵا لە نێوان سلێمانی و هەولێر. لە سەردەمی مۆدێرنیشدا، دەربەندی پشدەر هێشتا خاوەنی گرنگی جوگرافی و ستراتیژییە، بەتایبەتی لە بواری گواستنەوە و پاراستنی ناوچەکە. کۆتایی دەربەندی پشدەر تەنها شوێنێکی جوگرافی نییە، بەڵکو بەڵگەیەکی زیندووی مێژوو و کلتوری کوردستانە. ناوی پشدەر و مێژووی ئەم دەربەندە پەیوەندییەکی نەگۆڕیان هەیە بە جوگرافیا و ڕووداوە مێژووییەکانی ناوچەکەوە، کە وایکردووە ببێتە بەشێکی گرنگ لە ناسنامەی ئەم هەرێمە.